Nomós Attikís

Akropol ateński (nw.gr. , od akropolis = górne miasto) – akropol w Atenach, położony na wapiennym wzgórzu o wysokości względnej 70 m (prawie 157 m n.p.m.), zamieszkany w neolicie, w okresie mykeńskim znajdował się tu pałac z megaronem, od VI w. p.n.e. miejsce kultu Ateny. Świątynie zbudowane w okresie archaicznym zostały zniszczone podczas wojen perskich. Podczas odbudowy zainicjowanej przez Peryklesa powstał tu kompleks świątyń: Partenon, Erechtejon, Apteros, sanktuarium Artemidy Brauronia i Pr…

Świątynia Zeusa Olimpijskiego, także: Olimpiejon (gr. Ναός του Ολυμπίου Διός) – największa spośród świątyń starożytnej Grecji, znajdująca się w Atenach, poświęcona Zeusowi. Jej budowa trwała z przerwami od VI wieku p.n.e. do II wieku n.e. Budowa świątyni rozpoczęta została za rządów Pizystratydów, zarzucono ją jednak po obaleniu tyranii w 510 roku p.n.e. Roboty wznowił w 174 p.n.e. król Syrii Antioch IV Epifanes, powierzając ich prowadzenie rzymskiemu architektowi Kossutiuszowi. Po śmierci władc…

Poros (gr. Πόρος) – grecka wyspa położona 48 km od portu w Pireusie, należy do archipelagu Wysp Sarońskich. Wyspa jest oddzielona od Peloponezu 200-metrowej szerokości kanałem. Jej powierzchnia wynosi 31 km². Na wyspie żyje ponad 4 tys. mieszkańców w tym większość mieszkających w stolicy wyspy - Poros. Poros składa się z dwóch wysp: Sphairi oraz Sferia. Obie są połączone ze sobą mostem. Leży w administracji zdecentralizowanej Attyka, w regionie Attyka, w jednostce regionalnej Wyspy, w gminie Por…

Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach (gr. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) – muzeum w Atenach, gromadzące zabytki archeologiczne z obszaru Grecji od czasów prehistorycznych do późnego antyku. Jest największym muzeum w Grecji oraz jednym z ważniejszych na świecie. Historia Pierwsze narodowe muzeum archeologiczne w Grecji zostało założone przez premiera Grecji Joanisa Kapodistriasa na Eginie w 1829. W kolejnych latach zbiory archeologiczne były przenoszone do różnych sal wystawowych aż do roku 185…

Panathinaiko Stadio lub Kalimarmaro (, obecnie częściej jako Καλιμάρμαρο, czyli „wykonany z dobrego marmuru”; ) – jedna z najbardziej znaczących, zrekonstruowanych budowli w Atenach. Położony jest w naturalnym zagłębieniu terenu pomiędzy dwoma wzgórzami Agra i Ardettos, nad rzeką Ilisos. Zbudowany w tym miejscu został w latach 330–329 p.n.e. przez Lykurgosa na wielkie igrzyska Panateńskie. Później, od 140 do 144 n.e. został przebudowany przez Herodesa Attikusa do formy, którą odnaleziono podczas…

Galeria Narodowa w Atenach (gr. Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος) - muzeum poświęcone sztuce greckiej i europejskiej XIV- XX wieku, znajdujące się w Atenach w Grecji. Historia Galeria została założona w 1878 roku. W budynku Uniwersytetu Ateńskiego prezentowała wówczas zaledwie 117 prac. W 1896 roku zbiory powiększyły się za sprawą Aleksandrosa Sudzosa, prawnika i miłośnika sztuki. Przyczyniło się to do wybudowania osobnego budynku dla zbiorów. W 1900 roku otworzono muzeum a pierwszym jego kustoszem…

Hefajstejon – świątynia poświęcona Hefajstosowi i Atenie, patronom rzemiosła, znajdująca się w dzielnicy Keramejkos ponad agorą u stóp Akropolu w Atenach. Historia Świątynia została zbudowana w porządku doryckim ok. 445 p.n.e. – 425 p.n.e. Przez długi czas świątynię opisywano i znano jako Thesejon lub Tezejon. Bruno Sauer ustalił jej prawdziwych patronów. Pomyłka była spowodowana dekoracją świątyni - jej metopy ozdobione zostały scenami ilustrującymi czyny Heraklesa i Tezeusza. Architektura Arc…

Zappeion, Zappio (gr.: Ζάππειο, katharewusa: Ζάππειον) – budynek w ateńskim ogrodzie Narodowym (dawniejszych Ogrodach Królewskich), wybudowany w latach 1874-1888 według projektu duńskiego architekta Theophila Hansena, z inicjatywy greckiego patrioty i filantropa Ewangelisa Zappasa, sformułowanej jeszcze w latach 50. XIX wieku. Wykorzystywany był podczas Igrzysk Olimpijskich w 1896 jako główna hala do walk szermierczych, później podczas nieoficjalnych igrzysk w 1906 jako element wioski olimpijski…

Keramejkos (gr. Κεραμεικός) – dzielnica starożytnych Aten, położona na północny zachód od Akropolu i historycznej Agory, zamieszkiwana przez wyrabiających przedmioty ceramiczne rzemieślników, którym patronował Keramos. Topografia Wykorzystywane do produkcji zasoby gliny pochodziły znad rzeczki Eridanos przebiegającej ze wschodu na zachód przez obecny obszar wykopalisk, później zasypanej i odsłoniętej w trakcie prac archeologicznych w latach 60. XX wieku. Przez teren dzielnicy prowadziła Święta D…

Plac Sindagma, Plac Konstytucji (gr.Πλατεία Συντάγματος, IPA: sinˈdaɣmatos, trl. Platia Sindagmatos) znajduje się w samym centrum Aten. Nazwa nawiązuje do pierwszej Konstytucji Grecji, którą wydał 3 września 1843 pierwszy król niepodległej Grecji Otton I. Takie zachowanie króla było efektem zamachu stanu 3 września 1843, na czele którego stanęło Wojsko Greckie. Do wystąpienia skierowanego przeciwko autokratycznym rządom króla przyłączyli się liczni mieszkańcy Aten. Efektem było m.in. zapoczątko…

Agora ateńska – najsłynniejsza agora znajdująca się w Atenach w starożytnej Grecji. Usytuowano na niej świątynie, biblioteki i budynki użytku publicznego. Charakterystycznymi budowlami były stoa, czyli zadaszone kolumnady, które chroniły przed deszczem lub słońcem. Agora mieściła się u podnóża stromego, skalistego wzgórza – Akropolu. Działały tu najważniejsze państwowe urzędy, kupcy oferowali swe towary, odbywały się uroczystości publiczne. Miejsce, w którym powstała, zostało wybrane jeszcze w …

Erechtejon – czteropoziomowa świątynia zbudowana na ateńskim Akropolu, poświęcona Posejdonowi i Atenie. Geneza Świątynię wzniesiono na cześć Erechteusza, jednego z pierwszych władców ateńskich. Wybudowana na miejscu wcześniejszych kultów, m.in. Zeusa Hypatosa, herosa Butesa. Pierwsza świątynia została zniszczona podczas wojen perskich (480 p.n.e.), odbudowana jako prostylos w porządku jońskim w latach 421–406 p.n.e. W VI wieku świątynię zamieniono na kościół chrześcijański, a następnie używany b…

Stoa Attalosa – zrekonstruowany współcześnie starożytny portyk, znajdujący się na ateńskiej Agorze. Usytuowany po wschodniej stronie Agory budynek został wzniesiony za panowania króla Pergamonu Attalosa II (159–138 p.n.e.). Dwukondygnacyjna budowla ma 116,50 m długości, 20,05 m szerokości i wysokość 13 m. Jej ściany wykonano z granitu, schody i drzwi z marmuru hemetyckiego, zaś kolumny z marmuru pentelickiego. Na obydwu kondygnacjach znajduje się podwójna kolumnada licząca 44 kolumny. Na parterz…

Pomnik Filopapposa – monumentalny rzymski pomnik nagrobny stojący na wzgórzu Muzejon naprzeciwko Akropolu w Atenach. Wzniesiony w latach 114–116 marmurowy monument upamiętnia Gajusza Juliusza Antiocha Epifanesa Filopapposa, wnuka króla Kommageny Antiocha IV, konsula dodatkowego (consul suffectus) z roku 109 i archonta ateńskiego, który zasłużył się jako dobroczyńca miasta. Składa się z mauzoleum w formie sześcianu oraz wieńczącej go potężnej, dwupiętrowej fasady. Dolną część fasady zdobi płaskor…

Politechnika Narodowa w Atenach, Politechnika Ateńska (gr. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείo, dosł. Narodowa Politechnika Metsowska) – grecka politechnika w Atenach, założona w 1836 roku. Ranking krajowy 2014Webometryczny ranking uniwersytetów świata 2Ranking światowy 2014Webometryczny ranking uniwersytetów świata289Zobacz też • strajk studentów Politechniki Ateńskiej Przypisy __notoc__

Teatr Dionizosa – starożytny teatr grecki, znajdujący się u stóp Akropolu w Atenach. Usytuowany na południowym stoku Akropolu, koło świątyni Dionizosa Eleutherosa, teatr został zbudowany w połowie VI wieku p.n.e. – początkowo jako prowizoryczna konstrukcja z drewnianymi ławami i drewnianą skene. Stały, kamienny teatr został wzniesiony dopiero przez Likurga około 330 p.n.e. W okresie hellenistycznym i rzymskim budowla została poddana licznym przebudowom. Pośrodku teatralnej orchestry stał ołtarz …

Stadion im. Jeorjosa Karaiskakisa – stadion piłkarski zlokalizowany w rejonie Neo Faliro w Pireusie (Grecja). Stadion został nazwany na cześć Jeorjosa Karaiskakisa – bohatera walki Grecji o niepodległość. Na obiekcie mogącym pomieścić 33 296 widzów swoje mecze rozgrywa klub Olympiakos SFP oraz reprezentacja Grecji w piłce nożnej. Pierwotnie stadion posiadał bieżnię lekkoatletyczną, która została wykorzystana m.in. podczas mistrzostw Europy w 1969.

Port lotniczy Ateny im. Elefteriosa Wenizelosa (ang.: Athens International Airport „Elefthérios Venizélos”, gr.: Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», kod IATA: ATH, kod ICAO: LGAV) – międzynarodowe lotnisko położone 25 km na wschód od centrum Aten w Spacie. Jest największym portem lotniczym Grecji i głównym węzłem linii lotniczej Olympic Airlines. Informacja ogólne Port lotniczy został otwarty w marcu 2001 r. i zastąpił obecnie zamknięty Port lotniczy Ateny-Elliniko. Pierwszym przy…

Kościół Świętych Apostołów () – cerkiew w Atenach z końca X wieku, zlokalizowana na ateńskiej agorze; w jej sąsiedztwie znajduje się stoa Attalosa. Świątynia ta jest uważana za najwcześniejszy istniejący przykład typu ateńskiego architektury bizantyjskiej. Określenie cerkwi „Solaki” wiąże się prawdopodobnie z nazwiskiem rodziny, która sfinansowała remont świątyni lub z XIX-wiecznym określeniem Σολάκη gęsto zaludnionego rejonu wokół kościoła. Historia Cerkiew wybudowano pod koniec X wieku. Zosta…

Parlament Grecji (jęz. grec. Βουλή των Ελλήνων; transkrypcja: Wuli ton Ellinon ; wierny przekład: „Parlament Hellenów”) – jednoizbowy parlament grecki mieszczący się w byłym pałacu królewskim, położonym przy placu Syntagma w Atenach. Liczy 300 deputowanych, wybieranych na 4-letnią kadencję. W latach 1844–1863 i 1927–1935 był dwuizbowy i składał się z Izby Reprezentantów i Senatu. Etymologia Słowo „βουλή”, w obecnej formie, znane jest Grekom już od starożytności. Oznaczało miejsce wspólnego zasta…

Muzeum Benaki (gr. Μουσείο Μπενάκη) – greckie muzeum sztuki, ufundowane przez Antonisa Benakisa w hołdzie dla jego ojca Emmanuela Benakisa. Muzeum znajduje się w rezydencji rodzinnej Benakisów w Atenach. Kolekcja obejmuje dzieła sztuki od czasów prehistorycznych do współczesności. W 1931 roku Benakis podarował miastu dom rodzinny wraz z jego kolekcją liczącą ponad 37 tys. przedmiotów sztuki islamskiej i bizantyjskiej. Ponad 9 tys. przedmiotów zostało dodanych w 1970 roku, a w kolejnych latach mu…

Pnyks (gr. klas. Πνύξ, nowogr. Πνύκα) – wzgórze w Atenach, położone w centrum miasta w bezpośrednim sąsiedztwie Akropolu, stanowi obecnie część parku miejskiego. W starożytności było to miejsce spotkań Eklezji – zgromadzenia obywateli w demokracji ateńskiej. Prawdopodobnie w tym miejscu przemawiali mówcy ateńscy. Prowadzone na początku XX wieku wykopaliska, prócz licznych śladów neolitu, odsłoniły w tym miejscu fundamenty budowli pochodzących z końca IV wieku p.n.e., kiedy wzgórze nie odgrywało …

Świątynia Ateny Nike (Św. Nike Apteros, Św. Nike Bezskrzydłej, Św. Nike) – niewielka świątynia w typie attycko-jońskiego tetrastylosu na Akropolu, na prawo od Propylejów, w południowo-zachodniej części wzgórza. Świątynię postawiono w V w p.n.e., choć jej zalążki sięgają okresu archaicznego. Projektantem był prawdopodobnie Kallikrates. Oddawano tam kult Atenie Zwycięskiej. Najlepiej zachowana świątynia jońska, trzykrotnie rekonstruowana. Nazwa Określenie "Nike" w Atenach nie było imieniem osobnej…

Pomnik Lizykratesa – monument wzniesiony dla upamiętnienia zwycięstwa chóru Lizykratesa podczas Wielkich Dionizjów w 335/334 p.n.e. Znajduje się w Atenach po wschodniej stronie Akropolu, przy wiodącej z Agory do Teatru Dionizosa tzw. Ulicy Trójnogów, wzdłuż której w starożytności wznoszono budowle służące ekspozycji brązowych trójnogów, wręczanych jako nagroda zwycięzcom w agonie tragicznym. Jest to jedyny pomnik chorega zachowany do czasów współczesnych w dość dobrym stanie. Pomnik ustawiony je…