Finland

HPIM13510. Disco Ensemble in Ankkarock.

Finland (Fins: Suomi; Zweeds: Finland; Samisch: Suopma), officieel de Republiek Finland, is een staat in Noord-Europa met inwoners. Finland grenst in het oosten aan Rusland, in het noorden aan Noorwegen en in het noordwesten aan Zweden. Ten zuiden wordt het van Estland gescheiden door de Finse Golf. Ten westen ligt de Botnische Golf en ten zuidwesten de Oostzee aan de overkant waarvan weer Zweden ligt.

De hoofdstad is Helsinki, en de op een na grootste stad en stedelijk gebied is Tampere, dat ongeveer 180 kilometer ten noorden van Helsinki ligt. Finland wordt wel 'het land van de duizend meren' genoemd; in werkelijkheid zijn er ongeveer 168.000 meren. Het grootste meer is het Saimaameer. In het zuidoosten is het land bespikkeld met ontelbare meren en meertjes.

Het land is een democratische republiek met een gekozen president. Het presidentschap van Finland duurt zes jaar, plus een eventuele herkiezing van nog eens zes jaar, wat resulteert in een maximaal presidentschap van twaalf jaar.

Geschiedenis

Het gebied dat nu bekendstaat als Finland, werd kort na het Weichselien, rond 8500 v.Chr., voor het eerst bewoond. Finland was een deel van het Zweedse Rijk van 1200 tot 1809. In 1809 werd Finland veroverd door Rusland, met een personele unie tot gevolg tussen de twee landen.

In 1917 verklaarde Finland de onafhankelijkheid, in 1918 werd die erkend. De Finse Burgeroorlog van 1918 werd gevoerd door de "rode" socialisten (gesteund door de Russische communisten) en de "witte" conservatieven (gesteund door het Duitse Rijk). De conservatieven wonnen de oorlog, en vestigden een constitutionele democratie.

Tijdens de zogenaamde Winteroorlog (eind november 1939 tot medio maart 1940) werden de Finnen door hun grote buur de Sovjet-Unie aangevallen. Deze oorlog resulteerde in grote militaire verliezen voor Rusland. Finland wist weliswaar zijn onafhankelijkheid te bewaren, maar werd wel verplicht om enkele grensstreken aan de Sovjet-Unie over te dragen. Deze gebieden behoren tegenwoordig tot de Russische deelstaat Karelië. In de Vervolgoorlog (1941 - 1944) probeerde Finland, als bondgenoot van Duitsland, die verloren gebieden tevergeefs terug te winnen, en in de Laplandoorlog (1944 - 1945) vocht Finland tegen Duitsland om hen uit het land te verdrijven.

Tijdens de Koude Oorlog werd de Finse politiek sterk beïnvloed door de Sovjet-Unie, maar Finland is nooit een zogeheten satellietstaat daarvan geweest. Mede als gevolg van de instorting van de Sovjet-Unie in 1991, ging Finland meer werken aan de integratie in West-Europa. Uit vrees voor buurland Rusland is het land echter tot op heden geen lid van de NAVO. Finland trad in 1995 toe tot de Europese Unie en verving in 2002 de eigen munt, de markka, door de euro.

Geografie

Finland kan worden onderverdeeld in drie belangrijke geografische streken.

In het zuiden en het westen ligt een laagliggende kuststrook (30 - 130 kilometer breed), waar de meeste van de belangrijkste steden van het land, waaronder de hoofdstad Helsinki, zich bevinden en veel van zijn akkerland ligt.

De kuststrook gaat langzaam over in een enorm bebost binnenlands plateau, de Finse Merenvlakte (gemiddelde hoogte: 90 - 180 meter). In dit gebied liggen ongeveer 60.000 meren, waarvan vele door korte rivieren, beken en kanalen worden verbonden en zo waterwegen vormen die door de beroepsvaart worden gebruikt.

De derde streek van het land ligt ten noorden van de noordpoolcirkel en maakt deel uit van Lapland (Fins, Lappi). Het gebied is dun bebost of onvruchtbaar en heeft een gemiddelde hoogte van ongeveer 340 meter. Het noordwesten van het gebied ligt gemiddeld wat hoger en is onderdeel van het Scandinavisch Hoogland. Hier ligt onder andere de berg Halti, die met een hoogte van 1328 meter het hoogste punt van Finland is.

Finland bestaat voor ongeveer 70 procent uit bos en 30 procent uit water en akkerland. De grootste meren zijn het Saimaameer, het Inarimeer, en het Päijännemeer. Kemijoki en Oulujoki zijn de langste rivieren van het gebied en, samen met Tornionjoki, Finlands belangrijkste waterwegen.

Steden

De relatief kleine bevolkingsomvang en de lage bevolkingsdichtheid van Finland komt ook tot uiting in de steden van het land. Deze zijn gering in aantal en relatief klein van omvang. De hoofdstad Helsinki is met circa 610.000 inwoners met afstand de grootste stad van het land. In het stedelijk gebied van Helsinki wonen ruim 1,5 miljoen mensen, ruim een kwart van de totale bevolking. De steden Tampere en Turku hebben elk een agglomeratie van ongeveer 300.000 inwoners. Stedelijke gebieden met rond de 100.000 inwoners zijn Oulu, Lahti, Kuopio en Jyväskylä. Andere Finse steden van betekenis zijn Joensuu, Kotka, Lappeenranta, Pori, Rovaniemi en Vaasa.

Opvallend is de vrij grote ruimtelijke spreiding van de Finse steden, hoewel ze bijna alle in het zuidelijk deel van het land liggen. Kleinere steden en dorpen in het noorden van Finland zijn nog steeds in de oude staat gebleven van 1800 en daarvoor. In Finse dorpjes lijkt het vaak alsof de tijd heeft stilgestaan.

Bestuurlijke indeling

Finland is onderverdeeld in negentien regio's (Fins: maakunta; Zweeds: landskap). De Finse gemeenten vormen de lokale bestuurslaag.

Feestdagen

De volgende dagen worden in Finland gevierd als traditionele, religieuze of nationale feestdagen. Als nationale dag geldt Itsenäissypäivä, jaarlijks gevierd op 6 december ter herinnering aan de onafhankelijkheidsverklaring in 1917.

Uudenvuodenpäivä: Nieuwjaarsdag, 1 januari
Loppiainen: Driekoningen, 6 januari
Pitkäperjantai: Goede Vrijdag, vrijdag voor pasen
1. en 2. Pääsiäspäivä: Eerste en Tweede Paasdag, zondag na de eerste volle maan van de lente en de dag erna
Vappu: Dag van de Arbeid, 1 mei
Äitienpäivä: Moederdag, tweede zondag van mei
Helatorstai: Hemelvaartdag, 39 dagen na pasen
Juhannusaatto: Midzomeravond, eerste vrijdagavond na 18 juni
Juhannuspäivä: Sint-Jan, Midzomer, eerste zaterdag na 19 juni
Pyhäinpäivä: Allerheiligen, 1 november
Isänpäivä: Vaderdag, tweede zondag van november
Itsenäisyyspäivä: Onafhankelijkheidsdag (nationale dag), 6 december
Jouluaatto: Kerstavond, 24 december
1. en 2. Joulupäivä: Eerste en Tweede Kerstdag, 25 & 26 december